Hoe beschermt u zich tegen digitale fraude?

Digitale fraude komt almaar vaker voor en we worden er allemaal ooit mee geconfronteerd. Phishing, smishing, vishing, identiteitsdiefstal, vriendschapsfraude, valse bankrekeningen, beleggingsfraude en tegenwoordig zelfs kluisrekeningfraude. Leer alles over deze vaak gebruikte technieken, hoe u ze kunt herkennen en kunt voorkomen.

Kluisrekeningfraude

Een phisingbericht via sms, WhatsApp, e-mail of sociale media ligt vaak aan de basis van kluisrekeningfraude, een fraudevorm die tegenwoordig aan een opmars bezig is. Zo’n bericht bevat een link die u naar een valse website leidt, met daar een formulier om uw persoonlijke informatie en bankgegevens in te vullen. De cybercriminelen doen zich vervolgens voor als bankmedewerkers en waarschuwen u er telefonisch voor dat er verdachte transacties hebben plaatsgevonden op uw rekening. In veel gevallen laten ze het bericht zelfs achterwege en gaan ze meteen over tot een telefoontje. Ze raden u aan om uw geld te verplaatsen naar een (natuurlijk onbestaande) veilige rekening, de kluisrekening. Via een geldezel wordt de som dan doorgesluisd naar de oplichters.

Hoe uzelf beschermen?

Klik nooit op links in berichten en open geen bijlagen van een e-mail waarvan u de afzender niet herkent. Controleer altijd het e-mailadres en niet alleen de naam in uw mailbox.
Geef nooit je persoonlijke informatie of bankgegevens door per telefoon (of het nu via een bericht, formulier of mondeling is).
Neem via een gekend nummer contact op met uw bank wanneer u eraan twijfelt of een bericht echt is of niet.

Phishing

Bij een phishingpoging proberen fraudeurs uw bank- of persoonlijke gegevens, zoals wachtwoorden of de codes van uw digipas, te bemachtigen. Daarvoor doen ze zich voor als uw bank, een leverancier of een potentiële koper (op tweedehands websites) en gebruiken ze allerlei technieken: e-mails die officiële e-mails imiteren, valse websites, een telefoontje waarbij de fraudeur zich voordoet als een adviseur van uw bank, en mogelijk zelfs voorstelt om uw (door de oplichter verzonnen) problemen te komen oplossen aan huis, ... Een van de meest voorkomende fraudetechnieken is het vissen naar uw bankkaartgegevens (krediet- en debetkaartnummers, vervaldatum, CVC-code). Onthoud dat uw bank u nooit om vertrouwelijke informatie zal vragen via sms, telefoon (telefoontje, WhatsApp, enzovoort), e-mail of aan uw deur.

Hoe uzelf beschermen?

Installeer een goede spamfilter zodat deze e-mails nooit in uw hoofdinbox terechtkomen.
Klik nooit op links en open geen bijlagen van een e-mail waarvan u de afzender niet herkent. Controleer altijd het e-mailadres en niet alleen de naam in uw mailbox.
Blokkeer het telefoonnummer van bellers die u vragen om vertrouwelijke gegevens telefonisch door te geven. Doe hetzelfde met elke conversatie via andere netwerken (WhatsApp, Instagram, Google Hangouts, Telegram, Moneygram, ...).

Smishing en vishing

Sinds 2020 komen deze twee vormen van phishing veel vaker voor en vormen ze een reële bedreiging. Smishing is een vorm van phishing per sms of bericht via een ander netwerk zoals WhatsApp, Google Hangouts, ... De fraudeur spoort u aan om op een link te klikken, een zogenaamde bankadviseur terug te bellen of uw contactgegevens door te geven. In België is het aantal smishingmeldingen volgens de FOD Economie in 2020 verachtvoudigd en in 2021 opnieuw toegenomen. De criminelen misbruiken het feit dat we allemaal veel aandacht besteden aan berichten op onze smartphones, in vergelijking met e-mails, waar we wantrouwiger tegenover staan. Volgens de FOD Economie probeerden heel wat fraudeurs zich de afgelopen maanden voor te doen als de CardStop-dienst, de itsme-applicatie of de FOD Financiën, onder het voorwendsel dat uw kaart of uw account geblokkeerd zou zijn, of in een poging om uw bankkaart aan uw telefoonnummer te koppelen. Bij vishing bellen oplichters u meestal rechtstreeks in naam van uw bank en proberen ze beveiligingscodes voor betaal- of kredietkaarten, wachtwoorden voor internetbankieren, enzovoort te bemachtigen.

Hoe uzelf beschermen?

Klik nooit op links in een sms of een WhatsApp bericht waarvan u de afzender niet herkent.
Wees bijzonder voorzichtig met berichten die zogezegd van CardStop, itsme of andere courante apps komen.
Geef nooit uw persoonlijke gegevens door per telefoon (via een bericht of mondeling).
Bewaar de officiële website van uw bank bij uw favorieten, zoals www.beobank.be.

Identiteitsdiefstal

Deze techniek is bijzonder schadelijk. Concreet probeert de fraudeur met uw persoonlijke gegevens een bankrekening te openen of krediet aan te vragen. De rekening in kwestie kan dan worden gebruikt voor frauduleuze doeleinden.

Hoe kunt u dit voorkomen?

Zorg ervoor dat fraudeurs geen toegang hebben tot uw fysieke brievenbus.
Vraag iemand die u kent om regelmatig uw brievenbus leeg te maken terwijl u op vakantie bent.
Verstuur nooit een kopie van uw identiteitskaart per e-mail of via bericht op WhatsApp, Facebook of elders. Als u dat toch gedaan heeft, blokkeer ze dan via de DocStop-dienst en bestel een nieuwe kaart bij uw gemeente.
Controleer regelmatig uw rekeningsaldi en transacties op uw rekening en kaarten.

Valse banksites

Als u een vreemde e-mail krijgt waarin uw bank uw gegevens vraagt of u aanzet om op een link te klikken, ga daar dan niet op in. Er bestaan heel wat valse websites waarop fraudeurs het logo en de merkidentiteit van uw bank nagemaakt hebben. Daar zullen ze proberen u ervan te overtuigen uw persoonlijke gegevens in te voeren.

Hoe uzelf beschermen?

Controleer de URL van de bezochte pagina. De ‘s’ in ‘https’ staat voor ‘beveiligd’. Als u die ‘s’ niet ziet, geef dan in geen enkel geval uw persoonlijke gegevens in en stuur de verdachte links door naar verdacht@safeonweb.be.

Vriendschapsfraude

Vriendschapsfraude is een vorm van oplichterij die systematisch begint met een online ontmoeting, op een datingsite of op de sociale media. De oplichter zal toenadering zoeken om uw vertrouwen te winnen en vervolgens proberen u zoveel mogelijk geld afhandig te maken.

Hoe uzelf beschermen?

De federale politie roept op tot waakzaamheid en dringt erop aan dat u geen geld overmaakt naar mensen die u niet kent. De FOD Economie lanceerde ook ‘Te mooi om waar te zijn’, een campagne die mensen voor het fenomeen moet sensibiliseren.
Let op bepaalde signalen, zoals het feit dat de persoon waarmee u contact heeft in het buitenland woont en/of snel zijn of haar liefde verklaart.
Hoed u voor al te perfecte profielen op sociale netwerken of opmerkingen over zogezegde ontmoetingen op een evenement, want fraudeurs laten zich inspireren door de foto's die u gepost heeft op uw sociale media.

Beleggingsfraude

Wordt u benaderd door iemand die uit het niets met een aantrekkelijk beleggingsvoorstel komt? Vraag niet naar details. Fraudeurs beginnen vaak met te vertellen dat u al een contactformulier hebt ingevuld. Controleer altijd of dit het geval was. Wees kritisch wanneer u uitzonderlijke rendementen of winsten worden aangeboden, vooral wanneer het gaat om niet-gereglementeerde beleggingen (bitcoin, cryptocurrencies, ...).

Hoe uzelf beschermen?

Deel geen kopieën van uw identiteitskaart, foto-ID of bewijs van adres.
Open zelf en rechtstreeks uw eigen rekening op het gewenste beleggingsplatform en maak nooit geld over naar een rekeningnummer of e-mailadres van een derde.
Controleer de identiteit van de dienstverlener op de website van de FSMA, de Belgische financiële waakhond.
Denk aan de beleggingsvoorwaarden: kosten, risico's, rendement, vergunning van de aanbieder, enzovoort.
Pas op voor al te aantrekkelijke voorstellen. Als u wilt beleggen, raadpleeg dan eerst een erkende dienstverlener om te weten wat uw mogelijkheden zijn.

Wat te doen ingeval van fraude?

Breng onmiddellijk uw bank op de hoogte (per telefoon of via uw bankapplicatie) om uw kaart te blokkeren en bel Card Stop. Blokkeer ook uw bankrekening, uw gebruikersaccount en uw bankapplicatie (anders kan de fraudeur blijven frauderen via uw bankapplicatie).
Meld de fraude via het Contactpunt (onder "Fraude & oplichting", scenario "Phishing en andere vormen van frauduleuze gegevensverwerving").
Doe aangifte bij de plaatselijke politie.
Installeer de applicatie Safe on Web om fraude direct te melden.
Met de applicatie Safe on Web kunt u de beveiliging van uw toestellen testen en (pogingen tot) fraude direct online melden.