Ondernemers: hoe uw gezin en uw privévermogen beschermen?

Als u begint met ondernemen, denkt u enkel aan succes. Maar tegenslagen zijn een onderdeel van het avontuur. De volgende aandachtspunten kunnen uw gezin en uw privévermogen beschermen.

Voor u start als ondernemer, moet u bepalen onder welk statuut u uw beroepsactiviteit gaat uitoefenen. Dat is een beslissing waarover u goed moet nadenken, want ze heeft een aantal wettelijke en financiële implicaties.

Juridische vorm

• Als natuurlijk persoon: de eenmanszaak kan een interessante optie zijn, met name omdat u minder wettelijke en administratieve verplichtingen heeft. De boekhoudkundige vereisten zijn ook minder talrijk, waardoor uw kosten dalen. Maar u engageert ook uw volledige vermogen ten opzichte van uw schuldeisers. Ze kunnen dus beslag leggen op uw auto, uw spaargeld of zelfs uw huis als uw bedrijf zijn schulden niet meer kan betalen.
• Als rechtspersoon: vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid zoals een NV, BV (de vroegere BVBA), …bieden doorgaans een betere rechtsbescherming. Ook fiscaal bieden ze veel meer mogelijkheden. Een vennootschap brengt echter meer administratieve en boekhoudkundige formaliteiten met zich mee. Daarnaast is de rechtsbescherming niet compleet, zeker tijdens de beginjaren.

Besloten vennootschap: opgelet voor uitzonderingen!

Zelfs als u een besloten vennootschap opricht, kan uw privévermogen in gevaar komen. Stel dat uw bedrijf niet van de grond komt en u tijdens de eerste drie jaar de boeken moet neerleggen. In dat geval – dat helaas niet zo ongebruikelijk is – zal het faillissement worden onderzocht door de ondernemingsrechtbank. Als u niet kunt bewijzen dat het startkapitaal (voorzien in het financiële plan) voldoende was om de eerste twee jaar door te komen, kan u als oprichter aansprakelijk worden gesteld. Dit kan ook gebeuren als er sprake is van ernstig wanbeheer (van een bestuurder of zaakvoerder) of als u persoonlijk garant staat voor leningen. Dan kan uit uw privévermogen geput worden om de schulden van de onderneming af te lossen.

Zelfstandigen: bescherm uw huis!

Als u uw activiteit uitoefent als natuurlijk persoon, is het goed om te weten dat u een vrijstelling van beslaglegging op uw hoofdverblijfplaats kunt aanvragen. Zo kunt u met andere woorden uw privéwoning beschermen tegen uw professionele schuldeisers. Het enige wat u hiervoor moet doen, is naar uw notaris gaan; die zal hiervoor dan een akte opmaken. Opgelet: deze bescherming heeft enkel betrekking op zuivere beroepsschulden aangegaan na de ondertekening van de vrijstelling van beslaglegging. Bovendien geldt de bescherming niet voor een eventuele tweede woning. Houd er ten slotte rekening mee dat u, als u uw activiteit thuis uitoefent, uw hoofdverblijf enkel kunt vrijwaren als het beroepsgedeelte minder dan 30% van de totale oppervlakte van de woning vertegenwoordigt.

Uw gezinssituatie

De “status” van uw relatie, een eventuele echtscheiding, of u kinderen heeft of niet, … zijn allemaal factoren die allemaal een rol kunnen spelen met betrekking tot uw beroepsleven. Er zijn heel veel situaties mogelijk en vaak zijn ze complex – samenwonend of gehuwd, huwelijkscontract of niet, ... – daarom is het altijd in uw belang om advies in te winnen bij een gespecialiseerde advocaat. Het is een kwestie van voorzichtigheid, maar ook van optimalisatie (vermogens- en erfenisrecht). We geven een paar specifieke voorbeelden.

• Stel dat u getrouwd bent en als zelfstandige natuurlijke persoon uw beroepsschulden niet meer kunt betalen. Schuldeisers kunnen dan beslag leggen op het gemeenschappelijk vermogen van het koppel. En als u de sociale lasten en belastingschulden (sociale bijdragen, belastingen,enz.) niet kunt betalen, kan de overheid zelfs beslag leggen op het eigen vermogen van uw echtgenoot (ook als u in de scheiding van goederen bent getrouwd). Onaangename verrassingen die u kunt voorkomen door de meest geschikte vorm van samenwonen te kiezen en/of door de nodige beschermingsmaatregelen te treffen.
• Als u samenwoont, behoudt elke partner in het algemeen zijn eigen vermogen (en schulden), ook als bij wettelijk samenwonen beide partners verantwoordelijk zijn voor de schulden die in het belang van het huishouden zijn aangegaan. Let in elk geval op voor het risico van inbeslagname van goederen die zich in de gemeenschappelijke woning bevinden. Er wordt meestal verondersteld dat die gemeenschappelijk zijn. Zorg er dus voor dat u inventariseert wat van wie is om te voorkomen dat uw partner wordt gestraft.