Stap niet onbezonnen in cohousing

Overweegt u om met meerdere gezinnen te gaan samenwonen en daarbij een aantal ruimtes en installaties te delen? Er zijn alvast voldoende redenen voor te vinden: het is goedkoper, het is ecologischer en het geeft meer sociale contacten. Maar u moet wel weten waaraan u begint. Eenvoudig is een zogenaamde cohousing niet.

Er is steeds meer interesse voor cohousing of samenwonen. Want waarom zou iedereen een aparte kleine tuin willen als u samen een grote tuin kunt hebben, waarin de kinderen bovendien samen kunnen spelen. En waarom geen gemeenschappelijke ontspanningsruimte. Of gemeenschappelijke wasplaats. Of keuken?

Cohousing komt daarmee los van het beeld van de oude communes, waar een groep mensen onder leiding van een geestelijke leider in gemeenschap woont. Bij het gewone samenwonen is die ondergeschikte band er niet. Iedereen heeft ook eigen ruimtes, waar autonomie geldt. Er bestaat evenmin een verplichte (financiële) solidariteit.

Het probleem met cohousing is dat het juridisch soms wat in een grijze zone zit. Wie erover denkt om te gaan samenwonen met meerdere gezinnen bereidt zich dan ook best goed voor.

Veel vragen

Met wie wilt u samenwonen? Wat als iemand de groep verlaat? Mag die zijn stek dan zomaar vrij doorverkopen zodat u straks moet samenleven met iemand die u liever niet hebt? Of wilt u een voorkooprecht voor de andere leden van de cohousing?

Wat met de lening voor een nieuw cohousingproject. Sluit iedereen die apart af? Of wordt er samen naar een financiering uitgekeken? Met welke looptijd? En bij welke energieleverancier sluit u een contract af? En welk contract dan wel?

Wie onderhoudt de relaties met de architect en de aannemer? Wie keurt hun werken goed?

Mag het trouwens wel? Mag u volgens de stedenbouwkundige voorschriften wel met meerdere gezinnen op 1 adres wonen? Zijn er minimale oppervlaktes per woonst? In de meeste gevallen kunt u een huis niet zomaar opsplitsten, ook niet als het te groot is geworden voor uw gezin. Hetzelfde geldt voor een oude boerderij die u zou willen omtoveren tot een plek voor een aantal jonge gezinnen. De regels kunnen per gemeente verschillen.

En wat als er een deurwaarder komt omdat één gezin problemen heeft? Of als u een premie wilt aanvragen en er wordt gekeken naar alle inwoners van hetzelfde adres?

Regeling voor appartementen of coöperatieve

Een aparte juridische regeling voor samenwoners bestaat ook niet. Daarom wordt vaak teruggevallen op soortgelijke regeling voor bijvoorbeeld appartementen, waar er eveneens privégedeelten en gemeenschappelijke delen zijn, die dan worden beheerd door een vereniging van mede-eigenaars. Verkoopt iemand zijn appartement, dan gaat het zowel om zijn private woongelegenheid als om zijn aandeel in de gemeenschap.

Een andere mogelijkheid is de oprichting van een coöperatieve, waarbij de uitbating van een complex wordt georganiseerd als een bedrijf. De coöperatieve rekent dan een soort huur aan. Daarnaast kan ze eventueel nog andere inkomstenbronnen aanboren.

Of er kan gewerkt worden met een onverdeeldheid. Net zoals kinderen samen iets kunnen erven van hun ouders, kunnen meerdere gezinnen samen iets kopen en uitbaten.

Regelgeving

Veel vragen en veel mogelijkheden dus. Wie aan cohousing denkt, moet zich er niet door laten afschrikken, maar een goede voorbereiding is wel nodig.

Dat er veranderingen zitten aan te komen, is ook duidelijk. In Vlaanderen werd in 2017 een oproep gelanceerd voor wie in een proefproject rond cohousing wou stappen. Gedurende zes jaar konden ze worden vrijgesteld van een aantal regels. Bedoeling is hiervan te leren en er eventueel een aangepaste juridische regeling voor op te zetten.