Je bedrijf overlaten: aan welk type overnemer?

Na een rijke carrière als ondernemer overweeg je nu om de fakkel door te geven. Een succesvolle overdracht is maar mogelijk als je vroeg genoeg met de voorbereidingen begint. Een overnemer zoeken hoort daar beslist ook bij.

Je hoort en leest het steeds vaker: de volgende jaren zijn bedrijfsovernames een van de grootste economische uitdagingen voor ons land. Dat heeft veel te maken met de veroudering van de bevolking in het algemeen, waardoor ook het aantal bedrijfsleiders ouder dan 50 jaar blijft stijgen. Concreet betekent dit dat binnenkort duizenden bedrijven (het Kenniscentrum voor Financiering van KMO’s - KeFIK - raamt ze op bijna 320.000 tussen 2012 en 2020) in andere handen overgaan of … hun deuren sluiten.

Begin er op tijd aan

De overheid en allerlei instellingen voeren regelmatig campagne om ondernemers te wijzen op het belang van een geslaagde overname. Toch levert de realiteit een ander beeld op. Volgens een peiling uit 2016 van de werkgeversorganisatie UCM hebben de meeste ondernemers die binnen 5 jaar een overdracht overwegen nog geen overnemer op het oog. En meer dan één derde heeft hiervoor nog geen stappen gezet. Ben jij ook in dit geval? Komt voor jou als ondernemer de pensioenleeftijd in zicht? Wacht niet tot het te laat is om je vertrek voor te bereiden: werk nu al aan de overdracht van je bedrijf! En een overnemer heb je daarvoor echt wel nodig …

Aan wie overdragen?

Een overnemer vinden is één van de fundamentele stappen voor een succesvolle overdracht. Potentiële overnemers van je bedrijf kunnen in 4 grote categorieën worden ingedeeld:
 

• Een familielid: dit type overnemers ligt voor de hand, als je weet dat familiebedrijven bijna 75% van alle Belgische KMO’s uitmaken. Het lijkt dus een ideale formule, onder andere omdat ze je in staat stelt om je bedrijf in je familie te houden. Toch is dit niet altijd mogelijk (in de UCM-peiling van 2016 heeft slechts 15% van de ondervraagden zo’n overnemer op het oog). Soms is er geen opvolger, soms hebben je kinderen voor een andere carrière gekozen. Bovendien levert deze oplossing vaak het laagste rendement op … Ook als je het geluk hebt dat de overnemer uit je eigen kring komt, dien je een gedetailleerd opvolgingsplan op te stellen, onder andere om je kennis over te dragen, je opvolger op te leiden, een overdrachtskalender op te stellen en je eigen rol en die van je opvolger duidelijk af te bakenen.
   
• Een management buy-out: deze Engelse term betekent gewoon dat je bedrijf door één of verscheidene personeelsleden wordt overgenomen. Deze oplossing biedt enkele voordelen: je vertrouwt je “troetelkindje” toe aan mensen die dicht bij je staan en zij kennen op hun beurt het bedrijf door en door. En dat wekt vertrouwen! Hun figuurlijke en letterlijke nabijheid kan het overdrachtsproces ook vergemakkelijken. Een mogelijk obstakel? Het overnamebedrag … Vooral bij dit type overnames slagen de overnemers er soms niet in om de financiering rond te krijgen.

Nadat je hebt gezocht zonder te vinden, vind je soms zonder te zoeken, Jerome K. Jerome

• Een buitenstaander: je zet je bedrijf in het uitstalraam en je gaat op zoek naar een buitenstaander als overnemer. Deze “sprong in het onbekende” kan veel tijd in beslag nemen, niet alleen om de juiste persoon te vinden, maar ook om een relatie aan te gaan en een vertrouwensband op te bouwen. Neem dus je voorzorgen. Onderzoek vooral heel zorgvuldig het profiel van de eventuele kandidaat-overnemers: hebben ze wel de juiste competenties, zijn ze betrouwbaar en is hun financiële capaciteit voldoende? Bepaalde platformen (zie hieronder) kunnen nuttig zijn om een match tot stand te brengen …
   
• Een strategische overnemer: het idee om je bedrijf over te laten aan een grote groep klinkt aanlokkelijk. Alles hangt natuurlijk af van je sector, hoe specifiek je producten of diensten zijn en je marktpositie. De overnemer kan met jouw bedrijf misschien zijn marktaandeel vergroten, snel toegevoegde waarde verwerven of een ander klantensegment aanboren. Hoe aantrekkelijker jouw bedrijf voor die grote groep is, hoe meer jouw bedrijf opbrengt, op voorwaarde dat je erin slaagt om de waarde ervan correct berekenen.
   

Begeleiding is geen luxe!

Nadat je het ideale profiel van je overnemer hebt bepaald en eventueel een eerste shortlist van potentiële overnemers hebt opgesteld, dien je nog een hele weg af te leggen. Een overnameproces tot een goed einde brengen is een lange en complexe aangelegenheid. Daarom heb je er alle belang bij om de hulp van specialisten in te roepen, bijvoorbeeld een advocaat. Er komen ook steeds meer platformen online (onder andere op gewestniveau) die je begeleiden tijdens het proces. Denk aan Overnamemarkt.be in Vlaanderen, HUB Transmission in Brussel en Sowaccess in Wallonië.